جایگاه پرینتر سه بعدی در صنعت مد و پوشاک چیست؟

پیشرفت فناوری پرینت و اسکن سه بعدی در چند سال گذشته باعث شده تا شاهد تغییراتی در تولیدات صنعت‌های مختلف ازجمله مد و پوشاک باشیم. تولید انواع لباس با پرینترهای سه بعدی کمی تعجب‌برانگیز به نظر می‌رسد؛ اما باید بگوییم این فناوری هم اکنون وجود دارد و شاهد تولید پوشاک با پرینترهای سه بعدی هستیم. حتی زمزمه‌ای در مورد پرینترهای چهاربعدی هم در صنعت پوشاک شنیده شده است؛ اما اینکه تا چه اندازه  واقعیت دارد، هنوز مشخص نیست. به هر حال، می توان گفت که در صنعت مد و پوشاک، شاهد تحول عظیمی در روش  تولید خواهیم بود. صحبت در خصوص جایگاه پرینتر سه بعدی در صنعت مد و پوشاک برای خودش داستان طولانی دارد. البته مسئله‌ای چندان قدیمی هم نیست؛ با این حلل در ادامه این مطلب، قصد داریم تا حداقل چشم‌انداز و تغییراتی که پرینتر سه بعدی در صنعت مد و پوشاک به وجود می‌آورد را برای شما بنویسیم. البته قطعاً در آینده شاهد تغییرات بیشتر و چشمگیرتری  از این فناوری خواهیم بود.

پرینت سه بعدی و صنعت پوشاک

در سال‌های اخیر (از سال ۹۰ به بعد)، شاهد استفاده از پرینترهای سه بعدی در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی، هواپیماسازی و غیره بوده‌ایم. تا  کنون نیز نمونه‌های زیادی  در جای‌جای دنیا تولید شده‌اند.

البته باید به این مسئله هم اعتراف کرد که سرعت رشد استفاده از چاپگرهای سه بعدی در صنعت‌های مختلف هنوز زیاد نیست. مواردی که تاکنون  با استفاده از پرینتر‌های سه بعدی ایجاد شده‌اند، برای کاربردهای محدودی بوده‌اند. در صنعت پوشاک هم بیشتر نمونه‌ها مربوط به فرش و موارد این چنینی  بوده‌اند؛ در حوزه پوشش، فقط بعضی برندها اقدام به تولید محصولات خود با این فناوری کرده‌اند. شاید یکی از دلایل این رشد آرام،  گران بودن استفاده از این فناوری و در دسترس نبودن آن برای همه باشد. بعلاوه مواد به کار رفته در چاپگرها از جنس پلاستیک و فلز است که انعطاف بالایی برای لباس پوشیدنی را نخواهد داشت.

البته  همیشه برای هر مشکلی راه‌حلی وجود دارد؛ در دو سال اخیر (۲۰۱۹ به بعد)، بحث تولید لباس بافتنی سه بعدی مطرح شده است؛ اما این لباس سه بعدی بافتنی چیست و چقدر در آینده می‌تواند جای تولیدات امروزی و سنتی را بگیرد؟

قبل از اینکه بخواهیم به این سؤال پاسخ دهیم، شاید اول بهتر است که نیم‌نگاهی به تعریف چاپگر سه بعدی داشته باشیم. افرادی مانند گیهان یا روسانا که مدیران و طراحان شرکت‌های مطرح و بزرگ صنعتی دنیا هستند، به طور خلاصه چنین تعریفی را برای پرینتر سه بعدی مطرح کرده‌اند:

در پرینت سه بعدی، محصولات در ابتدا قالب‌گیری شده و بعد با افزودن لایه‌هایی از مواد، طراحی و تولید می‌شوند. در حقیقت، تمامی مراحل تولید از ابتدا تا انتها به صورت لایه‌ای است.

جایگاه این پرینتر و فناوری لایه‌ای آن در صنعت مد و پوشاک چیست ؟

فرآیند تولید لباس‌های بافتنی سه بعدی همانند بقیه محصولات است؛ دو کامپیوتر وجود دارند که یکی برای ورود و پردازش دستورات و کدها و دستگاه دیگر مراحل تولید را پیش خواهد گرفت. در این روش ، دیگر ماده‌ای برای اضافه کردن به تولیدات لباس سنتی وجود ندارد؛ بلکه فقط نخ‌ها هستند که هر گذر را سپری کرده و با کنار هم قرار گرفتن، باعث تولید پوشاک خاص خواهند شد.  باید بپذیریم که بافندگی سه بعدی دیگر برای خود به یک فناوری جداگانه‌ تبدیل شده است و البته در آینده پیشرفته‌تر هم خواهد شد. در حال حاضر، شرکت‌هایی مانند Kniterate وجود دارند که از دستگاه سه بعدی، برای تولید و چاپ پوشاک استفاده می‌کنند؛ اما محصولات نهایی بسیار ساده، مانند روسری، هستند. مدیران این شرکت، از عبارت «لباس بافتنی با چاپ سه بعدی» استفاده می‌کنند تا تمایز آن را با بافت معمولی نشان دهند. شاید تنها وجه مشترک، نخ‌ها هستند که در کنار هم قرار می‌گیرند؛ اما در تمامی مراحل به ویژه نوع تولید تفاوت‌های زیادی وجود دارند.

تفاوت‌های تولید بین لباس بافتنی سه بعدی و پوشاک معمولی

سؤال اینجاست که آیا تفاوت‌های این دو فقط در تکنولوژی دوخت و تولید است؟ باید گفت  خیر. دیگر تفاوت‌های این دو شامل موارد زیر هم خواهد بود:

تولید انواع پوشاک با روش سنتی و رایج همیشه با چالش‌هایی همراه بوده است. ما در فروشگاه فقط محصول نهایی را مشاهده می‌کنیم؛ اما از واقعیت پشت آن و مراحلی که تا اکنون  سپری کرده، خبر نداریم؛ کودکان و زنانی ساعات طولانی، با حقوق کم و در شرایط نامناسب برای برندها کار می‌کنند، استاندارد نبودن شرایط کاری کارگران و خیاطان، تأثیر سموم استفاده شده در محصولات پنبه روی سلامتی کشاورزان و محیط زیست و هدررفت آب از مشکلات تولید لباس به صورت سنتی است. علاوه بر این، ورود فاضلاب زمین‌های کشاورزی و کارخانه‌ها به محیط زیست و مشکلات ناشی از حمل‌ونقل از دیگر چالش‌ها و مشکلات تولیدات سنتی هستند. مسئله‌ای که باعث شده تا بعضی از برندها و حامیان محیط زیست به فکر گسترش پرینترهای سه بعدی در صنعت مد و پوشاک بیفتند.

وجه تمایز پوشاک تولید شده با تکنولوژی سه بعدی و پوشاک سنتی 

•       در چاپگرهای سه بعدی از الیاف طبیعی بیشتر می‌شود؛ الیافی که اثر مخرب کمتری در محیط زیست دارد؛
•       در صورت خراب یا بریده شدن الیاف در هنگام دوخت در پرینتر ۳D، امکان بازیابی آن در همان نقطه وجود دارد. این مسئله باعث کاهش هزینه در تولید خواهد شد.
•       تمامی فرآیندها به صورت خودکار انجام خواهند شد که باعث کاهش هزینه زمانی در تولید می‌شود.
•   یکی از مهم‌ترین تاثیرات استفاده از پرینتر سه بعدی در صنعت مد و پوشاک، به‌کارگیری جدیدترین تکنولوژی و فناوری‌ها در تولید لباس است ؛ فناوری‌های خودکاری که تعداد خطاهای انسانی را به شدت کاهش می‌دهد.
•       تمامی مراحل در پرینترهای سه بعدی قبل از تولید، شبیه‌سازی می‌شوند. در این شبیه‌سازی اولیه، بسیاری از خطاها قابل برطرف شدن هستند. همین ویژگی می‌تواند باعث کاهش تولید محصولات معیوب  شود. در حقیقت، محصول نهایی همان محصول مورد انتظار مدیر کارخانه خواهد بود. مدیر و طراح می‌توانند قبل از تولید، طرح اولیه را مشاهده و در صورت مشکل، آن را در همان مرحله اصلاح نمایند.
•       فرآیندهای انجام شده در تولید لباس سه بعدی، از هر نقطه‌ای و به صورت آنلاین قابل کنترل و مدیریت هستند . به این ترتیب، دیگر نیازی نیست که همه اعضای تیم در نقطه‌ای جمع شوند. خود این می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل را به شدت کاهش دهد.

موانع استفاده گسترده از تولید پوشاک با پرینتر سه بعدی 

با همه این مزایا، هنوز شاهد استفاده محدودی از پرینتر سه بعدی در صنعت مد و پوشاک، آن هم در تولیدات بسیار خاصی هستیم. این موضوع دلایل گسترده‌ای دارد که در زیر به برخی  اشاره می‌کنیم:

•       هنوز مواد اولیه‌‌ی استاندارد و مناسب که انعطاف مناسبی داشته باشند، برای استفاده گسترده در صنعت پوشاک با پرینت سه‌بعدی تولید نشده است؛ 
•       میزان تقاضا برای  تولید و حجم عرضه همخوانی ندارد. به هر حال، هر محصول جدیدی با موانع زیادی از طرف بسیاری از شرکت‌ها و افراد روبرو خواهد شد. هنوز برای بسیاری استفاده از این فناوری ناشناخته است؛
•   در حال حاضر،   پرینترهای سه بعدی در جزئیات خیلی دقیق نیستند و برخی از ظریف‌کاری‌هایی که در فرآیند تولید به صورت دستی انجام می‌گیرد، قابل پیاده سازی با پرینترهای موجود نیست؛

آینده به کارگیری پرینتر سه بعدی در صنعت پوشاک

اینکه آینده پرینترهای سه بعدی در صنعت مد و پوشاک چگونه خواهد بود، در حال حاضر مبهم است و  نمی‌توان اظهارنظر دقیقی کرد؛ اما می‌توان گفت که در تولیدات خاص، شاهد استفاده از این پرینترها خواهیم بود. در حال حاضر، باید منتظر باشیم تا ببینیم که فناوری پرینترهای سه بعدی تا چه حد می‌تواند پیشرفت کند.